"Wspólnota" dotarła do opinii Biura Analiz Sejmowych (BAS) dotyczących przyjętej 10 czerwca 2016 roku ustawy o działalności leczniczej (druk 562). Projekt wzbudził, jeszcze na etapie konsultacji, wyraźny sprzeciw strony samorządowej. Rozwiązania zawarte w projekcie w tym możliwość kupowania świadczeń zdrowotnych przez samorządy, oraz konieczność pokrywania przez samorządy ujemnych wyników szpitali to zdaniem przedstawicieli JST klasyczny przykład przerzucania zadań na samorządy bez zapewnienia pieniędzy. Jak się okazuje samorządowcy nie są osamotnieni w negatywnej ocenie propozycji. Obawy wobec ustawy potwierdzają analitycy BAS.
Zdaniem dr Adam Karczmarka, eksperta ds. legislacji w Biurze Analiz Sejmowych zastrzeżenia budzić może właśnie wprowadzenie możliwości finansowania przez jednostki samorządu terytorialnego świadczeń opieki zdrowotnej (świadczeń gwarantowanych). W ten sposób projekt przewiduje bowiem rozszerzenie katalogu zadań JST o nową pozycję o charakterze fakultatywnym nie gwarantując środków finansowych na jej realizację.
Zgodnie z art. 167 ust. 4 Konstytucji RP zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych, przy czym Konstytucja nie rozróżnia w tym miejscu zadań obligatoryjnych i fakultatywnych. – Nie wydaje się zasadne twierdzenie, że obowiązkiem ustawodawcy jest jedynie zapewnienie środków na realizację zadań obligatoryjnych, bowiem przypisywanie JST możliwości wykonywania zadań fakultatywnych byłoby w takim układzie pozbawione sensu – czytamy w opinii.
Z powyższą zmianą wiążą się też dalsze wątpliwości. Dopuszczenie możliwości finansowania przez JST świadczeń opieki zdrowotnej może przyczynić się do tego, że standard tej opieki będzie zróżnicowany w skali kraju i w znacznej mierze uzależniony od poziomu dochodów poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.
Wątpliwości budzić może także koncepcja ograniczenia dopuszczalności zbywania akcji i udziałów w spółkach kapitałowych będących podmiotami leczniczymi oraz wprowadzenie zakazu wypłacania w nich dywidendy. W przypadku, gdy ograniczenia te są adresowane do jednostek samorządu terytorialnego można je rozpatrywać przez pryzmat deklarowanej w Konstytucji RP zasady samodzielności JST (art. 16 oraz 165 Konstytucji) oraz gwarancji ochrony prawa własności (art. 64 Konstytucji). Proponowane rozwiązania ograniczają samodzielność jednostek samorządu terytorialnego oraz ich prawo do gospodarowania swoim mieniem i pobierania z niego pożytków.
Autor opinii zauważa jednak, że rozstrzygnięcie wątpliwości natury konstytucyjnej wymaga przeprowadzenia pogłębionej analizy, na którą nie było czasu (ze względu na pośpiech w pracach sejmowych kierownictwo sejmowej komisji zdrowia zamówiło opinię 8 czerwca, a głosowanie odbyło się 10 dnia tego samego miesiąca).
Warto też zwrócić uwagę na opinię dotyczącą zgodności ustawy z prawem UE. Jak napisał dr Bartosz Pawłowski ustawa w zakresie, w jakim zakazuje zbywania akcji i udziałów przez podmioty publiczne oraz w zakresie w jakim zakazuje wypłaty dywidendy, może być uznany za sprzeczny z prawem Unii Europejskiej.
Zdaniem Marka Wójcika, eksperta Związku Miast Polskich opinie te mogą być podstawą do skierowania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego, a wcześniej do wniosku samorządów do Prezydenta RP o niepodpisywanie ustawy. – Na razie jednak będziemy jeszcze walczyć w Senacie. Liczę, że uda nam się przekonać senatorów do zmiany najbardziej niekorzystnych przepisów. Ustawa w obecnym kształcie zmierza do likwidacji wielu placówek i obarczenia winą za to samorządów – komentuje Wójcik.
Opinie BAS do pobrania tutaj (zgodność z Konstytucją) <link file:106999_blank download file>>>>
Oraz tutaj (zgodność z prawem UE) <link file:107000_blank download file>>>>
