Rząd RP, wraz z samorządami terytorialnymi oraz społecznie odpowiedzialnym i innowacyjnym biznesem, powinien sformułować i konsekwentnie prowadzić krajową politykę osiedleńczą w perspektywie zarówno kilku lat tzn. do 2020 r., jak i kilku dekad ,czyli do 2050 roku – uważa Unia Metropolii Polskich i apeluje o rozpoczęcie prac nad odpowiednim dokumentem. Zdaniem UMP Krajowa Polityka Osiedleńcza powinna być przedmiotem prac zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
UMP zarzuca kolejnym rządom RP, że polityka państwa w aspektach: demograficznych, miejskich, mieszkaniowych, migracji, rozwoju obszarów wiejskich, prorodzinnych, przestrzennych, regionalnych i związanych z zatrudnieniem była prowadzona niekonsekwentnie, a podstawowe znaczenie ma sytuacja demograficzna.Wg prognozy GUS, do 2050 r. ludność Polski zmaleje o prawie 5 milionów. Natomiast liczba osób w wieku 65+ wzrośnie o 5,4 miliona, do jednej trzeciej populacji.
Jak czytamy w stanowisku niewątpliwie potrzebne są różnorodne i skoordynowane działania zachęcające młodych Polaków do pozostania w kraju oraz efektywna polityka prokreacyjna. Zdaniem UMP nie wystarczą one do odwrócenia negatywnego trendu. Ich uzupełnieniem powinna być aktywna polityka imigracyjna. – Jako prezydenci głównych miast Polski staramy się, aby panująca w nich atmosfera gościnności i poszukiwań twórczych przyciągała ludzi także spoza Polski i sprzyjała wzajemnemu porozumieniu „tubylców” i nowych mieszkańców. Za prawdziwą uznajemy tezę, że saldo migracji jest miarą jakości życia – napisali w apelu przedstawiciele UMP.
Polska po 1989 roku nie ma polityki osiedleńczej w kompleksowym rozumieniu tego pojęcia, przekonuje UMP. Jej namiastki są rozproszone w ponad 2,5 tysiącu gmin, które w sposób cząstkowy odnoszą się do zagadnień osiedleńczych, np. dysponując mieszkaniami komunalnymi, uchwalając studia uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Ich działania w żaden sposób nie są jednak skoordynowane.
W efekcie np. plany miejscowe zawierają ofertę na osiedlenie 90 mln osób, zaś studia uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego gmin - 300 mln osób. Ponadto "warunki zabudowy" pozwalają na lokalizację nowych budynków mieszkalnych niemal wszędzie przy braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Taka sytuacja gigantycznie powiększa koszty budowy i eksploatacji infrastruktury, powoduje też ogromne straty ekologiczne i krajobrazowe.
Tworzenie krajowej polityki osiedleńczej należy zacząć od rewizji tradycyjnego podziału wieś - miasto. Najszybciej rozwijające się gminy kraju - te na obrzeżach obszarów metropolitalnych - to gminy formalnie wiejskie. Warunkiem skuteczności polityk wyrażanych terytorialnie jest rozróżnienie obszarów funkcjonalnych silnie lub słabiej zurbanizowanych, zgodnie z podziałem regionów Unii Europejskiej na metropolitalne i niemetropolitalne, opisanym w 6. raporcie kohezyjnym Komisji Europejskiej z 2014 r.
Wśród obszarów metropolitalnych (miejskich) specjalne polityki muszą dotyczyć tych, które straciły podstawy bytu w wyniku przemian rynkowych. W latach 1990-2015 populacja łódzkiego regionu metropolitalnego zmalała o 137 tys. osób, a katowickiego - 373 tys. Ponadto, wg cytowanej prognozy GUS, do 2050 r. łódzki region metropolitalny straci 229 tys. mieszkańców, a katowicki - 621 tysięcy. Jest niemożliwe, aby samorządy, bez pomocy centralnych władz państwa, rozwiązały problemy Łodzi i konurbacji katowickiej. UMP apeluje, aby krajowa polityka osiedleńcza w jej różnych aspektach stała się przedmiotem prac zespołów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Przede wszystkim należy stworzyć i nadać moc prawną narzędziom, przy pomocy których można by precyzyjne opisywać i mierzyć migracje wewnętrzne i zewnętrzne. Pomiar nie powinien opierać się, jak dotychczas, na obowiązku meldunkowym, który od dawna jest fikcją. Trzeba w tym celu implementować instrumenty stosowane w państwach, w których nie istnieje obowiązek meldunkowy.
Apel Unii Metropolii Polskich <link file:106677_blank download file>>>>
