Rada Gminy Górowo Iławeckie podjęła 20 listopada 2015 r. uchwałę w sprawie szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w Dziennym Domu „Senior – WIGOR” w Kamińsku. Wojewoda stwierdził jej nieważność w części dotyczącej § 6 ust. 3 w zakresie wyrazów „trwająca powyżej 2 dni”.
Uchwała, o której mowa, powołując się na art. 97 ust. 1 i 5 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (DzU z 2015 r. poz. 163, z późn. zm.), określiła szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w Dziennym Domu „Senior – WIGOR” w Kamińsku. W myśl tego przepisu opłatę za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług. Osoby nie ponoszą opłat, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego. Stosownie zaś do dyspozycji ust. 5 tego przepisu – rada gminy w drodze uchwały ustala, w zakresie zadań własnych, szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych.
Zgodnie z podzielanym przez organ nadzoru poglądem wyrażonym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 14 września 2011 r., sygn. akt II SA/Sz 669/11 –opłaty, o których mowa w art. 97 ustawy o pomocy społecznej są jedną z form daniny publicznej. W odróżnieniu od podatków, opłaty te stanowią wynagrodzenie (zapłatę) związaną z kosztami działania instytucji publicznej w określonym zakresie z tytułu świadczonych usług na rzecz obywatela. Pobiera się je w związku z wyraźnie wskazanymi usługami i czynnościami organów państwowych lub samorządowych, dokonywanych w interesie poszczególnych obywateli. Opłata stanowi instytucję prawnofinansową, której istotną cechą jest ekwiwalentność. Stanowi ona zapłatę za uzyskanie zindywidualizowanego świadczenia oferowanego przez podmiot prawa publicznego. W § 6 ust. 3 analizowanej uchwały Rada Gminy Górowo Iławeckie wprowadziła zapis, w myśl którego: „Usprawiedliwiona nieobecność świadczeniobiorcy w Domu, trwająca powyżej 2 dni, skutkuje proporcjonalnym zmniejszeniem opłaty za pobyt”. W świetle tej regulacji osoba korzystająca ze świadczeń oferowanych przez Dzienny Dom „Senior – WIGOR”, zakwalifikowany jako ośrodek wsparcia, zobowiązana została do ponoszenia odpłatności za czas pierwszych dwóch dni swojej usprawiedliwionej nieobecności, mimo braku świadczenia w tym czasie na jej rzecz jakichkolwiek usług. Tym samym naruszona została wskazana wyżej zasada ekwiwalentności opłaty z tego tytułu, bowiem bezpodstawne jest obligowanie do odpłatności za usługi, które w istocie nie zostały udzielone.
W świetle powyższego stwierdzić należy, że zapis § 6 ust. 3 przedmiotowej uchwały we wskazanym zakresie uchybił w istotny sposób obowiązującym unormowaniom, zatem konieczne jest jego wyeliminowanie z obrotu prawnego poprzez stwierdzenie nieważności uchwały w tej części.
(Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody warmińsko-mazurskiego z 23 grudnia 2015 r., nr 4131.338.2015)
