Od totalnej krytyki po akceptacje. Takie były opinie przedstawicieli strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w stosunku do postulatów koalicji organizacji samorządowych pt. „Demokratyzacja Samorządów”. Postulaty dotyczą głównie regulacji kwestii konsultacji, upowszechnienia referendów i dostępu do informacji publicznej.
Dla przykładu. Przedstawiciele województwa lubuskiego twierdzą m.in., że zbędna jest nowa instytucja referendum w jednostkach pomocniczych gminy. Tę funkcję powinna spełniać obowiązująca forma, jaką jest zebranie mieszkańców sołectwa. Należy się ewentualnie zastanowić, jak ulepszyć jego rolę.
Nie spodobało im się także wprowadzenie zasady głosowania imiennego, jawnego w każdej sprawie. Zdaniem samorządowców dotychczasowa forma stanowi zdobycz demokracji lokalnej i ma swoje znaczenie niezbywalne, natomiast można by ustawowo poszerzyć katalog spraw wymagających takiego głosowania.
Kontrowersyjne jest przyznanie opozycji prawa kierowania komisją rewizyjną. Zdaniem urzędników nie zawsze będzie to funkcjonalne. Istnieje ich zdaniem wiele okoliczności, w których prawo takie może doprowadzić (przy jednoczesnym poszerzeniu zakresu kompetencji komisji rewizyjnej) do paraliżu jst.
Nic nie wnosi zdaniem lubuskiego urzędu marszałkowskiego inny postulat tzn. obniżenie kryterium liczbowego radnych potrzebnego do zgłoszenia inicjatywy uchwałodawczej, podobnie jak ustanowienie obowiązku wójta składania sprawozdań z realizacji uchwał rady. Obecne regulacje ustrojowe zapewniają ustalanie wymogów sprawozdania i organy stanowiące powszechnie ją stosują. Co do zaś instytucji inicjatywy uchwałodawczej radnych to nie spełnia swojej roli nie z powodu zbyt wysokiego progu. Obniżenie kryterium zdegraduje reprezentatywność takiej grupy.
Skrytykowany został także postulat wyodrębnienia biura obsługi organu stanowiącego ze struktury urzędu. – To niczego nie załatwia – twierdzą przedstawiciele samorządów z lubuskiego. – Takie rozwiązanie funkcjonowało np. w czasach rad narodowych, które nie miało żadnego wpływu na jakość demokracji lokalnej. To rozwiązanie tylko biurokratyczne – podsumowali.
Ale już z innych województw napłynęły do sekretariatu opinie afirmujące. – Są to bardzo słuszne postulaty prowadzące do większej demokratyzacji polskich samorządów. W większości odnoszą się one do sposobu funkcjonowania gmin i zasługują na możliwe szerokie uwzględnienie i wprowadzenie do polskiej legislacji – czytamy w opinii samorządowców z łódzkiego. – Propozycje dotyczące rozszerzenia uprawnień obywateli, mieszkańców gminy w dostępie do informacji, większej transparentności oraz konsultacji i współdecydowania, co do intencji są słuszne, a realizacja tych postulatów może nadać nowy impuls rozwojowy oraz przyczynić się do aktywizacji wspólnoty samorządowej – wtóruje urząd marszałkowski woj. lubelskiego.
Przedstawiciele Łódzkiego sugerują, że choć propozycja organizacji referendów tematycznych z inicjatywy mieszkańców zakładająca obowiązek przeprowadzenia takowego na wspólny wniosek, co najmniej 2 proc. mieszkanek i mieszkańców uprawnionych do glosowania w danym regionie wydaje się bardzo ryzykowna to w liczba bezwzględnych to 40 tys. potrzebnych podpisów.
– Choć 2 proc. wydaje się niewielkim odsetkiem to nadal jest to wysoka liczba w wartościach bezwzględnych i zasadnym byłoby nawet dalsze obniżenie tego wymogu dla uruchomienia referendum. W dalszych krokach wydaje się zasadnym zastanowienie nad zapewnieniem odpowiednich rezerw w budżecie samorządu, celem realizacji ewentualnego referendum na poziomie regionu, a także organizacji działań informacyjnych na poziomie województwa, pozwalających na świadome uczestniczenie obywateli w tego typu referendach, dające równe szanse nagłośnienia argumentów przez przeciwników i zwolenników proponowanego w referendum rozwiązania – napisali przedstawiciele urzędu marszałkowskiego woj. łódzkiego.
Przypomnijmy, że do postulatów koalicji należą m.in.:
1. Wprowadzenie obowiązku przyjmowania przez gminy regulaminów konsultacji społecznych zawierających informacje o trybie prowadzenia konsultacji (m.in. określających sposób inicjowania konsultacji na wniosek mieszkańców), harmonogramie oraz sposobie wykorzystania ich wyników.
2. Wprowadzenie obowiązkowych konsultacji społecznym przy uchwalaniu budżetu gminny.
3. Wprowadzenie ustawowego zapisu umożliwiającego wdrażanie i funkcjonowanie budżetu obywatelskiego.
4. Wprowadzenie rozwiązań analogicznych do funduszu sołeckiego w przypadku jednostek pomocniczych w gminach miejskich.
5. Publikowanie informacji dotyczących majątku oraz działalności jednostek organizacyjnych oraz spółek komunalnych.
6. Wprowadzenie ułatwień dla organizacji referendów tematycznych poprzez obniżenie wymaganej liczby podpisów.
Zdjęcia: flickr (Feral78 oraz Pedro Ribeiro Simões)
Wszystkie postulaty w załączniku.
