Czytelnicy często zwracają się do nas z pytaniem odnośnie do płacy minimalnej, a konkretnie: jakie składniki wynagrodzenia brane są pod uwagę przy obliczaniu, czy ich pensja nie jest niższa niż minimalne wynagrodzenie? Postanowiliśmy rozwiać wątpliwości. Aby ustalić, czy pensja pracownika osiągnie poziom co najmniej minimalnego wynagrodzenia, należy do niej wliczyć przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone do wynagrodzeń osobowych zgodnie z zasadami statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny.
Powyższe kwestie reguluje ustawa z 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę w art. 6 ust. 4. Natomiast szczegółową listę wynagrodzeń osobowych wliczanych do wynagrodzenia przy obliczaniu minimalnej pensji zawiera załącznik do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń (zakres składników wynagrodzeń w gospodarce narodowej obowiązujący od 1 stycznia 2000 roku – kilkukrotnie aktualizowany). Zgodnie z załącznikiem wynagrodzenia osobowe obejmują m.in. (pełna lista w ramce obok):
– wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej,
– dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy,
– premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe,
– wyrównania do wysokości minimalnego wynagrodzenia,
– wynagrodzenie za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur, domowe pogotowie),
– ekwiwalenty za urlop wypoczynkowy,
– odprawy emerytalne i rentowe.
Nie wszystkie z nich są jednak uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia. Zgodnie z art. 6 ust. 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:
– nagrody jubileuszowej,
– odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
– wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Do wynagrodzenia przy ustalaniu wysokości minimalnego wynagrodzenia nie zalicza się również takich świadczeń, jak: należność za czas podróży służbowych, ekwiwalent pieniężny za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia czy materiały stanowiące własność pracownika, dodatki za rozłąkę.
Należy pamiętać, że jeśli w danym miesiącu, z uwagi na termin wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, wynagrodzenie pracownika obliczone zgodnie z powyższymi zasadami jest niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia, to pracodawca musi uzupełnić wynagrodzenie do wysokości minimalnej stawki w postaci wyrównania. Wyrównanie to wypłacane jest za okres każdego miesiąca łącznie z wypłatą wynagrodzenia. Z kolei pracownikom wynagradzanym na podstawie godzinowych stawek wynagrodzenia wyrównanie wypłaca się za każdą godzinę pracy. Wyrównanie stanowi różnicę między wysokością wynagrodzenia godzinowego, wynikającą z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadającą do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu w ramach pełnego wymiaru czasu pracy, a wysokością wynagrodzenia pracownika w danym miesiącu, obliczoną zgodnie z art. 6 ust. 4, przeliczoną na godzinę pracy.
Na koniec warto wspomnieć o ustalaniu płacy minimalnej w przypadku pracowników zatrudnionych na niepełny etat. Zgodnie z art. 8 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia.
Czy dodatek za pracę w porze nocnej zalicza się do wynagrodzenia?
Tak. Zgodnie z zasadami statystyki zatrudnienia i wynagrodzenia określającymi składniki wynagrodzenia zaliczane przez Główny Urząd Statystyczny – dodatek za pracę w porze nocnej jest składnikiem wynagrodzeń osobowych. Ponadto w związku z tym, że nie został on uwzględniony w przepisach art. 6 ust. 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę to powinien zostać uwzględniony przy sumowaniu wynagrodzenia w celu sprawdzenia, czy zostało osiągnięte minimalne wynagrodzenie. Inaczej jest w sytuacji, gdy praca w nocy wynika z godzin nadliczbowych. W takim wypadku nie wlicza się ich przy sumowaniu składników wynagrodzenia.
----------------------------------------------------------------
Zgodnie z załącznikiem do objaśnień do sprawozdawczości z zatrudnienia i wynagrodzeń (Zakres składników wynagrodzeń w gospodarce narodowej obowiązujący od 1 stycznia 2000 roku) wynagrodzenia osobowe obejmują w szczególności:
1) wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej,
2) dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy,
3) premie i nagrody regulaminowe i uznaniowe,
4) dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych (niewliczane do wysokości wynagrodzenia pracownika),
5) wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności,
6) wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. dyżury, pełnienie pogotowia domowego),
7) wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,
8) wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawców (wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i in.),
9) nagrody jubileuszowe (niewliczane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia), odprawy rentowe i emerytalne, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i inne,
10) uposażenia posłów i senatorów wraz z uposażeniem dodatkowym, odprawy emerytalne, rentowe i parlamentarne posłów i senatorów, odprawy pracowników biur klubów, kół poselskich i senatorskich oraz zespołów parlamentarnych w związku z zakończeniem kadencji Sejmu i Senatu, a także odprawy dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, z którymi został rozwiązany stosunek pracy w związku z upływem kadencji,
11) świadczenia o charakterze deputatowym (wartość świadczeń w części nieopłaconej przez pracownika) lub ich ekwiwalenty pieniężne (np. deputaty węglowe, energetyczne, środków spożywczych), a także ekwiwalenty za mundurowanie, jeśli obowiązek jego noszenia wynika z obowiązujących ustaw,
12) świadczenia odszkodowawcze (w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia), dodatek wyrównawczy wypłacany pracownikom, których wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
