Rada Miejska w Ostródzie, na sesji w dniu 27 października 2015 r. podjęła uchwałę w sprawie wprowadzenia przepisów porządkowych związanych z przewozem osób i bagażu taksówkami osobowymi oraz dodatkowych oznaczeń identyfikujących taksówkę osobową na terenie miasta Ostróda. Została ona podjęta na podstawie przepisów art. 15 ust. 5 i 7 ustawy z 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe, które uprawniały radę, na dzień podjęcia opisywanej uchwały, do ustanowienia przepisów porządkowych dotyczących gminnego transportu zbiorowego oraz przewozów osób i bagażu taksówkami, a także wprowadzenia obowiązku stosowania dodatkowych oznaczeń i dodatkowego wyposażenia technicznego taksówek.
W § 18 ust. 2 załącznika do uchwały, regulującym przepisy porządkowe przy przewozie osób i bagażu taksówkami osobowymi na terenie miasta Ostróda, Rada Miejska postanowiła, iż „Za szkody i straty wyrządzone przez dzieci podczas przejazdu taksówką odpowiedzialność ponoszą rodzice lub opiekunowie, zgodnie z przepisami prawa cywilnego”.
Zdaniem organu nadzoru, akt prawa miejscowego – akt o charakterze powszechnie obowiązującym – nie może zawierać regulacji dotyczących podstaw i zakresu odpowiedzialności podmiotów stosunków prawnych, tak jak ma to miejsce w § 18 ust. 2 załącznika omawianej uchwały. Tego rodzaju kwestie mogą być przedmiotem jedynie regulacji umownej – z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 i nast. kodeksu cywilnego), bądź ustawowej – z tytułu czynu niedozwolonego (art. 415, art. 427, art. 428, art. 429, art. 430 Kodeksu cywilnego). Organ stanowiący gminy nie może w akcie określającym przepisy porządkowe regulujące przewóz osób i bagażu taksówkami na terenie gminy regulować kwestii odpowiedzialności określonych podmiotów w zakresie szkód i zdarzeń mogących zaistnieć w związku z przewozem osób i bagażu taksówkami.
Za niedopuszczalne zatem należy uznać określenie w sposób wiążący, w drodze aktu prawa miejscowego, odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną podczas przewozu osoby taksówką. Wynika to zarówno z braku odpowiedniego upoważnienia rady, jak i objęcia tej materii zakresem unormowania przez prawodawcę w drodze ustawy. Rada Miejska nie jest upoważniona do stanowienia o kwestiach ponoszenia odpowiedzialności za szkody, bowiem są one już uregulowane w aktach rangi ustawowej (kodeks cywilny), a więc w aktach prawnych wyższej rangi w hierarchii źródeł prawa niż akt prawa miejscowego. Zgodnie zaś z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej organy władzy publicznej działają w granicach i na podstawie prawa. Oznacza to, że każda norma kompetencyjna musi być tak realizowana, aby nie naruszała innych przepisów ustawy.
Kwestia odpowiedzialności określonych podmiotów oraz ewentualny obowiązek naprawienia szkody podlega ocenie sądów powszechnych w oparciu o powszechnie obowiązujące przepisy prawa rangi ustawowej, w tym w oparciu o wskazane wyżej przepisy kodeksu cywilnego. Jeżeli organ stanowiący wychodzi poza wytyczne zawarte w upoważnieniu bądź działa bez upoważnienia, to mamy do czynienia z przekroczeniem kompetencji, co musi skutkować zastosowaniem środków nadzorczych. Tym samym uznać należy, że Rada Miejska, we wskazanym wyżej zakresie, przekroczyła upoważnienie ustawowe określone w art. 15 ust. 5 ustawy Prawo przewozowe.
(Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody warmińsko-mazurskiego z 27 listopada 2015 r., nr PN.4131.318.2015)
