Przestrzeń publiczna została zdefiniowana w badaniu jest jako obszar bezpieczny i dostępny (w tym dla osób z niepełnosprawnościami), będący przestrzenią integracji i wysokiej jakości życia, uwzględniający również wartości estetyczne i kulturowe będące składnikiem tożsamości miejsca.
„Na nasze zapytanie o dokumenty wyznaczające standardy tworzenia przestrzeni publicznych odpowiedziało ponad 95 proc. badanych miast” - piszą autorzy raportu, przy czym - dodają - jedynie 22 miasta na 557 (3,9 proc. badanych) zadeklarowały posiadanie tego rodzaju (nieobowiązkowego) dokumentu.
I dalej: „Z wizytami studyjnymi wybraliśmy się do 14 miast, w których po 2015 r. zrealizowano inwestycję ukierunkowaną na przestrzeń publiczną. Spośród nich 7 posiadało standardy, a kolejne 7 nie. Co ciekawe, ocena badanych przestrzeni publicznych w obu grupach miast nie ujawnia istotnych różnic, jeśli chodzi o ich jakość w świetle przygotowanego przez nas narzędzia. Nieznacznie lepiej wypadają badane przestrzenie w miastach, które nie przyjęły standardów"
Wśród badanych przypadków z miast z opracowanymi standardami znalazły się przestrzenie, które zebrały najmniej punktów (13,5 na 24 możliwe we Wrocławiu), zaś pośród miast bez standardów były inwestycje - np. w przestrzeniach publicznych ze Słupska czy Katowic - ocenione na aż 22 punkty.
Największe trudności przy realizacji inwestycji w przestrzeni publicznej dotyczą:
a) infrastruktury technicznej, która jest błędnie i/lub niekompletnie przedstawiona w dokumentacji, co utrudnia, a niekiedy uniemożliwia realizację projektu zgodnie z pierwotnymi założeniami/oczekiwaniami;
b) sprostania wytycznym konserwatora i pogodzenia ich ze współczesnymi potrzebami i wymogami kształtowania przestrzeni, np. w zakresie zieleni miejskiej;
c) dialogu z mieszkańcami – brak konsultacji projektu z mieszkańcami lub ograniczony ich zakres, a także prowadzenie ich na etapie realizacji lub po oddaniu inwestycji do użytku, gdy wprowadzanie zmian jest istotnie utrudnione lub niemożliwe, skutkuje często wzrostem liczby głosów krytycznych.
Jak podkeślają autorzy raportu „Rynki, place i deptaki...” niezmiernie ważne jest, by koncepcja nowej przestrzeni publicznej rodziła się w gronie przedstawicieli samorządu (urzędu miasta, miejskich jednostek organizacyjnych, konserwatora zabytków), trzeciego sektora (NGO, ruchów miejskich) oraz ciał doradczych (np. rady ds. osób niepełnosprawnych, rady dostępności) – zarówno na etapie projektowym, jak i realizacji.
Pełny tekst raportu Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR „Rynki, place i deptaki – jakość inwestycji w przestrzeni publicznej po 2015 roku” TUTAJ
Na zdjęciu Strefa Kultury w Katowicach
Fot. UM Katowice
