W samorządach jest coraz więcej dysfunkcji i problemów, których bez reakcji ze strony ustawodawcy nie da się zażegnać – uważa prof. Hausner, pomysłodawca i główny autor Raportu o stanie samorządności terytorialnej w Polsce.
W raporcie wskazanych zostało 9 dysfunkcji dotyczących działania JST:
- upaństwowienie samorządu terytorialnego,
- osłabianie demokracji samorządowej,
- administracyjna niesprawność,
- ograniczanie samodzielności finansowej JST,
- wykorzystywanie środków unijnych na potrzeby bieżących i przypadkowych inwestycji zamiast działań o długofalowym znaczeniu dla rozwoju,
- rozwijające się relacje patrymonialno-klientelistyczne,
- hamowanie rozwoju kapitału społecznego,
- nieuporządkowane i niekontrolowane gospodarowanie przestrzenne,
- mała zdolność samorządów na kierowanie i pobudzanie rozwoju terytorialnego.
Autorzy Raportu zwracają uwagę, że niepodjęcie działań naprawczych doprowadzi do trwałej degeneracji systemu samorządowego. Jednak Raport to nie tylko wskazuje na złą sytuacje w samorządności, ale także zawiera propozycje rozwiązań.
Zespół ekspertów proponuje m.in. silniejsze włączenie radnych w zarządzanie i współodpowiedzialność za podejmowane działania, ustanowienie regionów metropolitalnych, zamianę zachęt do łączenia się JST na dotacje celowe pokrywające koszty połączenia.
Z bardziej kontrowersyjnych pomysłów można znaleźć propozycję odejścia od zasady niełączenia mandatu radnego różnych poziomów samorządu i mandatu poselskiego, wprowadzenie faktycznej niezależności biura rady, czy wzmocnienie kompetencyjne i finansowe jednostek pomocniczych samorządu lokalnego.
Wywiad oraz większy tekst na ten temat zostanie opublikowany w kolejnym (4) numerze Wspólnoty.
Jerzy Hausner, prof. nauk ekonomicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Jest członkiem Rady Polityki Pieniężnej z rekomendacji senatorów Platformy Obywatelskiej. Był wicepremierem i ministrem gospodarki oraz pomocy społecznej w rządzie Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
Cały raport do pobrania: tutaj.